Máy dò khí là gì? Phân loại và ứng dụng
Trong bối cảnh ngày nay, máy dò khí đã trở thành một công cụ không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực, từ công nghiệp đến y tế và môi trường. Thiết bị này đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và đo lường các loại khí có trong môi trường xung quanh chúng ta. Từ việc đo khí độc hại trong không khí đến kiểm tra chất lượng không khí trong các quy trình công nghiệp để bảo vệ sức khỏe con người.
Trong bài viết này, TKTECH sẽ tìm hiểu về máy dò khí và ứng dụng của chúng trong các lĩnh vực quan trọng.
Máy dò khí là gì?
Máy dò khí (hay còn gọi là máy đo khí) là thiết bị có khả năng phát hiện được một hoặc nhiều loại khí như khí độc, khí gây ngạt và khí gây cháy nổ trong môi trường làm việc, các loại khí này có thể gây nguy hiểm với người lao động.
Máy dò khí sử dụng nhiều loại cảm biến khác nhau như cảm biến dễ cháy, hồng ngoại, siêu âm, quang ion hóa, bán dẫn oxit kim loại và điện hóa. Các cảm biến này đo lường chính xác lượng khí trong một khu vực xác định. Khi nồng độ khí vượt quá ngưỡng an toàn đã cài đặt, thiết bị sẽ kích hoạt cảnh báo.
Ngoài các loại cảm biến, máy dò khí còn bao gồm bộ điều khiển và hệ thống báo động. Trong đó cảm biến nằm ở trung tâm của hệ thống và là phương tiện để xác định sự hiện diện của khí.
Ngày nay, máy đo khí là thiết bị được sử dụng phổ biến trong các doanh nghiệp. Họ sử dụng thiết bị này để cập nhật trình trạng không khí trong môi trường làm việc của người lao động. Từ đó kịp thời đưa ra những biện pháp xử lý an toàn, giúp người lao động yên tâm làm việc hiệu quả.
Nguyên lý hoạt động của máy dò khí
Các máy dò khí khác nhau có các hệ điều hành khác nhau, tùy thuộc vào loại khí hoặc các loại khí mà chúng được thiết kế để phát hiện. Máy dò khí thường được chia thành ba loại chính, tất cả đều hoạt động theo những cách hơi khác nhau:
Điện hóa:
- Máy dò khí điện hóa có khả năng phát hiện các loại khí độc như carbon monoxide với độ nhạy cao.
- Chúng hoạt động bằng cách sử dụng các điện cực cảm biến trong không khí, tạo ra dòng điện và phát ra âm thanh báo động khi phát hiện khí độc.
Hạt xúc tác:
- Máy dò khí loại này sử dụng cuộn dây được xử lý bằng bạch kim để nhận dạng khí dễ cháy.
- Khi cuộn dây tiếp xúc với khí dễ cháy và bị oxy hóa, nó sẽ kích hoạt báo động. Máy dò khí xúc tác rất phổ biến, đặc biệt trong các môi trường gia đình.
Hồng ngoại:
- Máy dò khí hồng ngoại sử dụng công nghệ tiên tiến với máy phát và máy thu để đo mức khí trong không khí một cách chính xác.
- Chúng thường được dùng để phát hiện hydrocarbon và khí dễ cháy. Máy dò này sử dụng ánh sáng để xác định loại khí và mức độ hiện diện của chúng, sau đó phát ra âm thanh báo động khi phát hiện nồng độ cao
Một đặc điểm chung của tất cả các loại máy dò khí là khi phát hiện mức khí nguy hiểm, chúng sẽ phát ra âm thanh báo động lớn và đôi khi kèm theo tín hiệu thị giác như đèn nhấp nháy để cảnh báo.
Phân loại các thiết bị dò khí
Máy dò khí phân loại dựa trên cơ chế hoạt động và mục đích sử dụng cụ thể, đáp ứng nhu cầu đa dạng của nhiều ngành công nghiệp.
Phân loại dựa theo phương thức lắp đặt
Dựa vào phương thức lắp đặt của từng thiết bị, người ta chia máy dò khí thành hai loại cơ bản nhất đó là:
Máy đo khí cố định
Các thiết bị dò khí được lắp đặt cố định tại các vị trí chiến lược trong nhà máy, kho chứa hoặc các cơ sở công nghiệp… Máy được sử dụng chủ yếu để đo nồng độ của khí Oxy, khí độc có trong không khí của vùng đó. Ưu điểm của dòng máy dò khí cố định là có khả năng làm việc được nhưng nhiều điều kiện môi trường khắc nghiệt.
Máy dò khí cầm tay
Đây là các thiết bị đo khí với thiết kế nhỏ gọn, trọng lượng nhẹ để người dùng có thể mang theo di chuyển đến từng vị trí làm việc khác nhau một cách tiện lợi nhất.
Máy dò khí đa khí cầm tay có thể theo dõi từ 1 đến 7 loại khí cùng lúc. Đây là những thiết bị nhỏ gọn, tích hợp nhiều chức năng như ghi dữ liệu về nồng độ khí, hiển thị giá trị giới hạn phơi nhiễm (ELV) và giá trị giới hạn phơi nhiễm nghề nghiệp (OEL) trên màn hình. Ngoài ra, thiết bị còn có thể hiển thị đường cong xu hướng theo thời gian thực.
Phân loại dựa theo cơ chế hoạt động
Máy dò điện hóa
Máy dò khí điện hóa hoạt động dựa trên nguyên lý phản ứng điện hóa để xác định và đo lường chính xác nồng độ khí trong môi trường. Cấu tạo của máy bao gồm: điện cực làm việc, điện cực đối và điện cực tham chiếu, tất cả đều được ngâm trong một chất điện phân đặc biệt.
Ưu điểm của loại máy dò này là độ nhạy cao, khả năng chọn lọc tốt đối với các loại khí cụ thể, cùng với mức tiêu thụ năng lượng thấp, giúp tối ưu hóa hiệu suất sử dụng. Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động của máy có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường như nhiệt độ và độ ẩm.
Máy dò khí điện hóa được ứng dụng rộng rãi trong việc phát hiện các loại khí độc nguy hiểm như Carbon Monoxide (CO), Hydrogen Sulfide (H2S), Nitrogen Dioxide (NO2) và Sulfur Dioxide (SO2).
Máy dò hạt xúc tác
Máy dò khí hạt xúc tác hay cảm biến Pellistor, sử dụng vật liệu xúc tác nhạy cảm để phát hiện khí dễ cháy thông qua sự thay đổi điện trở. Hệ thống gồm hạt xúc tác phủ chất xúc tác (như platin, palladi) và hạt tham chiếu không phủ, đặt trong mạch cầu Wheatstone.
Các máy dò này được ứng dụng rộng rãi trong khai thác, xây dựng và môi trường công nghiệp.
Máy dò hồng ngoại
Máy dò khí hồng ngoại gồm nguồn sáng hồng ngoại, bộ lọc quang học và bộ thu hồng ngoại, hoạt động dựa trên nguyên tắc hấp thụ nhiệt hồng ngoại của các phân tử hydrocarbon.
Máy dò khí hồng ngoại đã trở nên rất phổ biến vì máy không yêu cầu hiệu chuẩn thường xuyên và không cần oxy để phát hiện khí hydrocarbon. Một bộ vi xử lý trong máy dò khí hồng ngoại theo dõi nguồn và máy thu, trạng thái của chúng sẽ được gửi đến bộ điều khiển.
Máy dò quang ion hóa
Máy dò khí quang ion hóa (PID) là một thiết bị có độ nhạy rất cao và phản ứng nhanh, giúp phát hiện một loạt các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) trong môi trường. Tuy nhiên, một trong những nhược điểm của máy dò này là tính không chọn lọc, dẫn đến khả năng phát hiện nhiều loại hợp chất hữu cơ bay hơi khác nhau. Vì vậy, PID thường được ứng dụng trong các lĩnh vực cần theo dõi sự hiện diện của VOCs để đảm bảo an toàn cho con người và môi trường.
Máy dò bán dẫn
Máy dò khí bán dẫn là thiết bị sở hữu một lớp màng điện trở nhạy khí, kết hợp với bộ phận gia nhiệt bạch kim và lớp cách điện. Màng điện trở thường được chế tạo từ oxit thiếc hoặc vonfram, cùng với chất xúc tác và chất pha tạp, nhằm gia tăng độ nhạy của máy ở nhiệt độ thấp.
Máy dò khí bán dẫn có khả năng xác định nồng độ khí thông qua sự biến đổi trong điện trở của màng, nhờ vào sự tương tác giữa các phân tử khí và các thành phần của lớp cảm biến.
Phân loại dựa theo mục đích sử dụng
Nếu phân loại dựa theo từng mục đích sử dụng thì thiết bị này bao gồm các loại sau:
Máy đo khí bảo vệ cá nhân
Đây là thiết bị được thiết kế để sử dụng cá nhân, thường được đeo trên người trong các môi trường có nguy cơ cao như nhà máy, công trường xây dựng hoặc khu vực có hóa chất độc hại. Chúng giúp phát hiện sự hiện diện của các loại khí độc, khí dễ cháy hoặc thiếu oxy, từ đó cảnh báo người sử dụng về các mức độ nguy hiểm.
Máy đo khí chuyên dụng
Loại máy này thường được thiết kế cho các ứng dụng cụ thể hoặc cho những môi trường đặc thù, như trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, hóa chất hoặc môi trường nghiên cứu. Chúng thường có độ chính xác cao và khả năng đo đạc chuyên sâu hơn.
Phân loại dựa theo sensor
Tùy theo số lượng sensor dò khí của từng thiết bị mà máy dò khí được chia thành nhiều loại khác nhau:
Máy dò đơn khí
Loại máy này chỉ được trang bị một loại sensor duy nhất. Nó thích hợp để sử dụng cho những người làm việc trong môi trường có một khí độc đặc trưng (CO2, H2S).
Máy dò đa khí
Loại máy này sẽ có nhiều sensor khác nhau trên cùng một thiết bị nên có thể sử dụng trong nhiều môi trường làm việc, có khả năng phát hiện nhiều loại khí cùng lúc. Thông thường, một máy dò đa khí sẽ được trang bị từ 4 sensor trở lên.
Máy dò đa khí thông thường có thể giám sát những gì? Máy dò đa khí có thể phát hiện carbon dioxide, lưu huỳnh dioxide, amoniac, clo, VOC và nhiều loại khí khác, tùy thuộc vào cấu hình cảm biến.
Máy dò khí cố định quan trọng như thế nào? Có nên đầu tư cho doanh nghiệp hay không?
Hướng dẫn sử dụng máy dò khí an toàn, hiệu quả
Việc sử dụng các loại máy đo khí, khí độ đúng cách vô cùng quan trọng. Bởi nếu bạn không thao tác đúng thì rất dễ cho kết quả sai lệch, đặc biệt nguy hiểm đến tính mạng. Quy trình thực hiện bao gồm các bước sau:
Bước 1: Hiệu chuẩn máy dò khí theo quy định của nhà sản xuất
Bước 2: Kiểm tra độ chính xác của thiết bị sau khi đã được hiệu chuẩn
Bước 3: Chuẩn bị đầy đủ hồ bảo hộ và kiểm tra pin, môi trường đo…
Bước 4: Bật máy và khởi động thiết bị. Sau đó lựa chọn chế độ đo phù hợp với loại khí mà mình cần đo.
Bước 5: Kết nối ống dẫn khí với máy, đặt ống dẫn khí vào vị trí cần đo và đợi kết quả hiển thị trên màn hình máy đo khí.
Ứng dụng của máy dò khí
Hiện nay, thiết bị dò khí, phát hiện rò rỉ khí được sử dụng phổ biến để phát hiện khí độc, kiểm soát chất lượng không khí trong những lĩnh vực, công việc quan trọng như:
Đo khí độc trong nhiều ngành công nghiệp đặc thù
Các máy đo khí được sử dụng rộng rãi tại các khu công nghiệp dầu khí, tàu biển, nhà máy hoá chất, nhà máy điện, khu khai thác mỏ… Thiết bị này có thể giúp phát hiện và đo lường các loại khí thải, chất gây ô nhiễm như CO, CO2, CH4, SO2, NO2…
Đo chất lượng không khí môi trường sống
Các dòng máy dò khí cũng được sử dụng để đo lường chất lượng không khí trong nhà ở, trường học, văn phòng. Ngoài ra, nó còn giúp đo nồng độ khí độc, phát hiện khí độc trong không khí… Để bạn có thể điều chỉnh mức độ hợp lý, bảo vệ sức khỏe con người.
Kiểm soát chất lượng không khí trong lĩnh vực y tế
Máy đo khí được sử dụng để phát hiện, đo lường và kiểm soát chất lượng không khí trong bệnh viện, phòng thí nghiệm, phòng mổ. Giúp người dùng có thể phát hiện được các chất gây ô nhiễm như hơi khí, CO2 và những chất lỏng nguy hiểm khác.
Ngăn ngừa hiểm họa cháy nổ
Ngoài khả năng phát hiện khí độc, máy dò khí còn giúp người dùng ngăn chặn nguy cơ cháy nổ do các loại khí gây cháy nổ có trong môi trường làm việc (khu công nghiệp, khu chế xuất, nhà máy sản xuất…).
Mua máy dò khí chính hãng ở đâu?
Công ty TMDV TKTECH hiện đang là đơn vị chuyên cung cấp thiết bị đo môi trường hàng đầu Việt Nam. Chúng tôi cung cấp rất nhiều sản phẩm và model máy dò khí đáp ứng từng nhu cầu của khách hàng. Sản phẩm phân phối từ thương hiệu nổi tiếng như: Senko, Hti-Instrument, Kimo, Testo, Center. Với đa dạng loại máy như máy đo khí CO, máy dò đơn khí, máy dò đa khí, máy dò rò rỉ khí gas…
Khi mua hàng tại TKTECH, quý khách sẽ được cam kết thiết bị chính hãng 100%, bảo hành đầy đủ và giá thành tốt nhất thị trường. Để có thể lựa chọn được một loại máy dò khí phù hợp, hãy liên hệ ngay hotline 028 668 357 66 để được hỗ trợ tư vấn tận tình nhé!
Bài viết đã giới thiệu về máy dò khí, phân loại và ứng dụng của các loại máy dò khí phổ biến. Từ những thiết bị nhỏ gọn trong gia đình đến những thiết bị chuyên nghiệp trong sản xuất, máy dò khí đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, sức khỏe và an toàn cho con người. Hiểu rõ về các loại máy dò khí và ứng dụng của chúng giúp chúng ta lựa chọn thiết bị phù hợp với nhu cầu cụ thể, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ môi trường sống.
