Khúc xạ kế đo độ ngọt là gì? Cách dùng & ứng dụng trong thực tế

Khúc xạ kế đo độ ngọt là thiết bị quan trọng giúp xác định hàm lượng đường (độ Brix) trong các loại thực phẩm và đồ uống như trái cây, nước ép, mật ong hay rượu vang. Bằng cách đo chỉ số khúc xạ của dung dịch, thiết bị này mang lại kết quả nhanh chóng, chính xác và dễ sử dụng.

Bài viết sau của TKTECH sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên lý hoạt động, cách sử dụng hiệu quả và những ứng dụng thực tế nổi bật của khúc xạ kế đo độ ngọt.

Giới thiệu chung về khúc xạ kế đo độ ngọt

Khúc xạ kế đo độ ngọt còn được gọi là máy đo độ brix, brix kế, máy đo độ ngọt  là một thiết bị chuyên dụng trong các ngành thực phẩm, nông nghiệp và sản xuất đồ uống. Thiết bị này hoạt động dựa trên nguyên lý khúc xạ ánh sáng để xác định nồng độ chất hòa tan, trong đó chủ yếu là đường, giúp đo độ ngọt của dung dịch.

Đơn vị đo phổ biến là độ Brix (°Bx), tương ứng với phần trăm khối lượng đường có trong dung dịch.
Ví dụ:

• Dung dịch có 10°Bx nghĩa là có 10g đường/100g dung dịch.
• Dùng để đánh giá độ ngọt của trái cây, mật ong, nước ép…

Việc sử dụng khúc xạ kế giúp các nhà sản xuất kiểm soát chất lượng sản phẩm, đảm bảo hương vị đồng đều và đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.

Nguyên lý hoạt động của khúc xạ kế đo độ ngọt

Máy đo độ ngọt hoạt động dựa trên hiện tượng khúc xạ ánh sáng. Khi ánh sáng đi qua một dung dịch, tốc độ truyền của ánh sáng sẽ thay đổi tùy thuộc vào mật độ của dung dịch đó. Dung dịch có nồng độ đường càng cao thì chỉ số khúc xạ càng lớn.

Khúc xạ kế sẽ chuyển đổi chỉ số khúc xạ này thành giá trị độ Brix hiển thị trên thang đo hoặc màn hình kỹ thuật số. Một dung dịch có độ Brix là 15% tương đương với 15 gram đường trong 100 gram dung dịch.

Các loại khúc xạ kế đo độ ngọt phổ biến

Khúc xạ kế đo độ ngọt Hanna HI96812

Máy đo độ ngọt Hanna HI96812 là thiết bị cầm tay nhỏ gọn, chịu nước tốt. Dựa vào việc đo các chỉ số khúc xạ chính xác của vật cần đo như nho, rượu và các mẫu khác. Vậy nên thiết bị này cực kỳ phù hợp cho nhiều lĩnh vực và được sử dụng phòng thí nghiệm. Các mẫu sẽ được đo bằng đơn vị của Baume, sử dụng đơn giản sau khi hiệu chuẩn để đo nước cất và phân tích hàm lượng đường.
Các tính năng chính:

• Tự động bù nhiệt (ATC) giữa 10 và 40 độ C (50 – 104 độ F)
• Đo và nhiệt độ (độ C và F) đều được hiển thị đồng thời trên một màn hình LCD lớn
• Dual cấp trong vòng 1,5 giây, giúp loại bỏ sự không khi đo khúc xạ cơ khí
• Tính năng tự động tắt sau ba phút không sử dụng.

Khúc xạ kế đo độ ngọt EXTECH RF11

EXTECH RF11 là máy đo độ brix trong dải từ 0 đến 10% với ATC. Khúc xạ kế RF11 được sử dụng để đo nồng độ đường có trong nước ép trái cây và các chất lỏng công nghiệp. Máy nhỏ gọn rất dễ sử dụng, người dùng có thể tự hiệu chuẩn với dung dịch đi kèm.

Thông số kỹ thuật chính của khúc xạ kế Extech RF11:

• Kiểu đo: Độ đường (Brix) trong nước trái cây và chất lỏng công nghiệp.
• Dải đo: 0 – 10% Brix, độ phân giải 0.1%, độ chính xác ±0.1%.
• Bù nhiệt tự động (ATC): Từ 10 đến 30°C, đảm bảo kết quả chính xác hơn.

Thiết kế tiện lợi:

• Nhỏ gọn, dễ sử dụng, chỉ cần 2–3 giọt mẫu cho mỗi lần đo.
• Có dung dịch hiệu chuẩn, vít chỉnh, hộp đựng.
• Có thể điều chỉnh tiêu cự lăng kính và ống kính.
• Kích thước/trọng lượng: 190 × 40 × 30 mm / 185g.

Máy đo độ ngọt Brix TES-1389

TES-1389 là dòng máy đo độ ngọt thực phẩm được dùng để xác định lượng đường trong đồ uống, trái cây và bánh kẹo. Máy đo độ ngọt Brix TES-1389 có dải đo Brix rộng từ 0 tới 53%, đo cả chỉ số khúc xạ RI và nhiệt độ. Thiết bị này được tích hợp chức năng tự động bù nhiệt độ ATC giúp phép đo chính xác hơn.

Máy đo độ ngọt Tes 1389 sử dụng cảm biến mảng diode quang tiên tiến đo chính xác cao. Thiết bị được trang bị tính năng chống nước IP65 giúp hoạt động hiệu quả trong môi trường ẩm ướt.

Khả năng đo lường đa dạng:

• Dải Brix: 0.0 – 53.0% (có bù nhiệt tự động ATC từ 10 – 40°C).
• Chỉ số khúc xạ (RI): 1.3329 – 1.4265.
• Nhiệt độ: 4 – 60°C (±1°C / °F).

Tính năng thông minh:

• Cảnh báo giới hạn cao/thấp (Brix/RI).
• Hiệu chuẩn bằng nước cất hoặc nước khử ion.
• Màn hình LCD kép có đèn nền, tự động tắt máy.
• Bộ nhớ lưu 99 dữ liệu, hỗ trợ microSD để ghi tự động.
• Thời gian phản ứng nhanh: 3 giây.

Thiết kế tiện lợi:

• Chống nước tiêu chuẩn IP65.
• Nhỏ gọn, dễ thao tác, trọng lượng ~250g.
• Pin AAA x4, dễ thay thế.
• Kèm phụ kiện đầy đủ: hộp đựng, pipet, chai lấy mẫu, sách hướng dẫn.

Cách sử dụng khúc xạ kế đo độ ngọt hiệu quả

Để có được kết quả chính xác khi sử dụng máy đo độ Brix, bạn cần thực hiện đúng quy trình chuẩn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết các bước sử dụng máy đo độ ngọt một cách hiệu quả nhất.

Hiệu chuẩn thiết bị

Trước khi bắt đầu đo, việc hiệu chuẩn máy đo độ ngọt là bước quan trọng không thể bỏ qua. Thường thì bạn sẽ dùng nước cất để hiệu chuẩn Brix kế, giúp thiết bị cân chỉnh chuẩn xác và tránh sai số trong quá trình đo.

Lấy mẫu đo

Sau khi hiệu chuẩn, bạn nhỏ vài giọt dung dịch mẫu lên lăng kính của khúc xạ kế đo độ ngọt hoặc máy đo độ Brix. Đảm bảo giọt mẫu trải đều trên bề mặt, tránh bọt khí hoặc lượng quá nhiều gây ảnh hưởng tới kết quả.

Đọc kết quả

• Với khúc xạ kế quang học, bạn đưa máy đo độ ngọt lên gần nguồn sáng và nhìn qua ống kính để đọc giá trị Brix hiển thị trên thang đo.
• Với Brix kế điện tử, kết quả sẽ được hiện trực tiếp trên màn hình LCD của thiết bị, giúp bạn đọc số liệu nhanh và chính xác hơn.

Vệ sinh thiết bị

Sau mỗi lần đo, vệ sinh lăng kính của máy đo độ Brix là điều cần thiết để duy trì độ chính xác và độ bền cho thiết bị. Dùng khăn mềm lau sạch nhẹ nhàng để tránh lắng đọng mẫu và tránh nhiễm chéo giữa các lần đo.

Ứng dụng thực tế của khúc xạ kế đo độ ngọt

Khúc xạ kế đo độ ngọt được sử dụng chủ yếu cho ngành công nghiệp sản xuất nước giải khát, rượu để đánh giá chất lượng sản phẩm. Nhờ khả năng đo độ Brix chính xác, thiết bị này góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng sản phẩm ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của khúc xạ kế trong thực tế.

Ngành sản xuất trái cây

Nông dân và nhà vườn sử dụng khúc xạ kế để xác định thời điểm thu hoạch tối ưu. Ví dụ, xoài có thể được thu hoạch khi độ ngọt đạt trên 14 °Bx để đảm bảo hương vị ngon ngọt và dễ tiêu thụ trên thị trường xuất khẩu.

Công nghiệp nước giải khát

Trong sản xuất nước trái cây, trà sữa, soda… các nhà máy sử dụng khúc xạ kế để kiểm tra độ ngọt theo tiêu chuẩn định sẵn. Điều này giúp đảm bảo sản phẩm luôn đồng đều về hương vị.

Sản xuất mật ong

Khúc xạ kế giúp kiểm tra độ Brix của mật ong để xác định mức độ cô đặc và chất lượng. Mật ong nguyên chất thường có độ Brix từ 78–82 °Bx.

Sản xuất rượu vang

Trong ngành rượu vang, người ta sử dụng khúc xạ kế để đo độ ngọt của nho trước khi lên men. Đây là yếu tố quyết định đến nồng độ cồn và hương vị cuối cùng của rượu.

Những lưu ý khi chọn mua khúc xạ kế đo độ ngọt

Để lựa chọn được loại máy đo độ ngọt phù hợp với nhu cầu sử dụng, bạn cần cân nhắc một số yếu tố quan trọng. Việc chọn đúng thiết bị không chỉ giúp đo lường chính xác mà còn đảm bảo độ bền và hiệu quả sử dụng lâu dài. Dưới đây là những điểm cần lưu ý khi mua khúc xạ kế đo độ ngọt.

• Mục đích sử dụng: Nếu bạn là người trồng trọt nhỏ lẻ, có thể chọn loại quang học. Nếu bạn là doanh nghiệp sản xuất, nên đầu tư loại điện tử để tăng độ chính xác.
• Khoảng đo: Đảm bảo thiết bị có dải đo phù hợp với loại dung dịch cần đo (thường từ 0–32 °Bx).
• Thương hiệu uy tín: Chọn thiết bị từ các thương hiệu uy tín để đảm bảo chất lượng và độ bền.

FAQ – Khúc xạ kế đo độ ngọt

Khúc xạ kế đo độ ngọt dùng để làm gì?

Khúc xạ kế dùng để kiểm tra độ ngọt trong thực phẩm, đồ uống, giúp đảm bảo chất lượng và đồng đều sản phẩm.

Mua khúc xạ kế đo độ ngọt ở đâu?

Bạn có thể liên hệ TKTECH để được tư vấn và chọn mua thiết bị phù hợp với nhu cầu.

Nên chọn khúc xạ kế quang học hay điện tử?
Nếu bạn đo thủ công với tần suất thấp, nên chọn loại quang học. Với nhu cầu đo nhiều và yêu cầu độ chính xác cao, nên chọn loại điện tử.

Khúc xạ kế đo độ ngọt là một công cụ không thể thiếu trong lĩnh vực kiểm soát chất lượng thực phẩm và nông sản. Việc hiểu rõ nguyên lý hoạt động, cách sử dụng và ứng dụng thực tế của thiết bị sẽ giúp bạn tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao giá trị sản phẩm.

Hãy liên hệ với TKTECH để được tư vấn miễn phí và chọn mua sản phẩm phù hợp nhất.