Hiệu chuẩn thiết bị là gì? Nguyên tắc hiệu chuẩn và điều cẫn lưu ý?

Hiện nay, hầu hết các thiết bị đo lường đều sẽ có ít nhất một đầu ra và một đầu vào đảm nhận các chức năng riêng biệt. Tuy nhiên, qua quá trình sử dụng sẽ làm giảm đi độ chính xác của nó. Vậy nên cần tới việc hiệu chuẩn cho các vị trí đó để thiết bị hoạt động đúng như thông số kỹ thuật ghi trên máy. Tuy nhiên, các doanh nghiệp đều chưa hiểu đúng về hoạt động hiệu chuẩn thiết bị là gì? Tầm quan trọng của quy trình này đối với máy móc, trang thiết bị là như thế nào? Tất cả sẽ được bật mí trong bài viết dưới đây.

Hiệu chuẩn thiết bị là gì?

Theo quy định tại Khoản 9, Điều 3, Luật đo lường 2011: Hiệu chuẩn là hoạt động xác định, thiết lập mối quan hệ giữa giá trị đo của chuẩn đo lường, phương tiện đo với giá trị đo của đại lượng cần đo.

Như vậy, xét về mặt kỹ thuật thì bản chất của việc hiệu chuẩn chính là sự so sánh các phương tiện đo với chuẩn để đánh giá sai số và các đặc trưng kỹ thuật, đo lường khác của nó.

Hiệu chuẩn thiết bị không mang tính bắt buộc. Dựa trên kết quả hiệu chuẩn, người dùng có thể xác định được thiết bị đó có phù hợp với yêu cầu sử dụng của mình hay không.

Hiệu chuẩn thiết bị là quy trình quan trọng

Đây là một quy trình chính được sử dụng nhằm mục đích duy trì sự chính xác của thiết bị. Quá trình hiệu chuẩn bao gồm việc cấu hình một thiết bị để cung cấp kết quả đo mẫu trong phạm vi chấp nhận được. Hoạt động này yêu cầu thực hiện so sánh giữa phép đo tham chiếu đã biết (thiết bị tiêu chuẩn) và phép đo bằng dụng cụ của bạn (dụng cụ thử nghiệm).

Theo nguyên tắc chung, độ chính xác của tiêu chuẩn phải gấp mười lần độ chính xác của thiết bị đo đang được thử nghiệm. Tuy nhiên, tỷ lệ chính xác 3: 1 được hầu hết các tổ chức chứng nhận chấp nhận.

Tóm lại, hoạt động hiệu chuẩn thiết bị đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu và phát triển kinh tế, xã hội nói chung.

Tại sao phải hiệu chuẩn thiết bị?

Hầu như không có một thiết bị nào là không bị xuống cấp, hao mòn theo thời gian sử dụng. Khi các bộ phận trong thiết bị “già đi”, chúng sẽ mất đi sự ổn định và giảm dần khả năng hoạt động đúng với các thông số kỹ thuật đã công bố. Kể cả khi việc xử lý bình thường cũng có thể ảnh hưởng xấu đến hiệu chuẩn. Và việc xử lý thô bạo lại càng khiến cho một thiết bị không còn hiệu chuẩn được nữa. Mặc dù nhìn thì nó có vẻ vẫn ồn về mặt vật lý. Vậy nên cần hiệu chuẩn thường xuyên để đảm bảo rằng thiết bị của bạn liên tục đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật.

Vậy khi nào thì cần hiệu chuẩn cho thiết bị?

Vì mỗi thiết bị đều sẽ có độ lệch nên nó cần hiệu chuẩn theo khoảng thời gian cố định và tần số hiệu chuẩn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nhưng các nhà sản xuất thiết bị hiện nay đều cung cấp cho người dùng khoảng thời gian hiệu chuẩn để tham khảo. Khoảng thời gian này có thể được rút ngắn nếu thiết bị được sử dụng trong một quá trình, hay một ứng dụng quan trọng. Các tiêu chuẩn về chất lượng cũng có thể quyết định đến tần suất một cảm biến áp suất hoặc nhiệt độ cần hiệu chuẩn.

Nguyên tắc hiệu chuẩn thiết bị là gì?

Hiệu chuẩn là hoạt động kiểm tra, bằng cách so sánh với chất chuẩn, độ chính xác của bất kỳ loại dụng cụ đo nào. Nó cũng có thể bao gồm việc điều chỉnh thiết bị để làm cho nó phù hợp với tiêu chuẩn. Ngay cả công cụ đo lường chính xác nhất cũng không được sử dụng nếu bạn không thể chắc chắn rằng nó đang đọc chính xác.

– Phạm vi hiệu chuẩn: vùng giữa đại lượng được đo, nhận hoặc truyền, được biểu thị bằng cách nêu các giá trị dải dưới và trên.

– Giá trị 0: giá trị cuối thấp hơn của dải hiệu chuẩn.

– Khoảng cách: sự khác biệt giữa phạm vi trên và dưới.

– Phạm vi dụng cụ: khả năng của thiết bị (có thể khác với phạm vi hiệu chuẩn).

Ví dụ:

Trong ví dụ này, giá trị đầu vào 0 là 0 psig và giá trị đầu ra 0 là 4 mA. Khoảng đầu vào là 300 psig và khoảng đầu ra là 16 mA.  (Đừng nhầm lẫn phạm vi mà thiết bị có thể đạt được với phạm vi mà thiết bị đã được hiệu chuẩn).

Các loại chương trình hiệu chuẩn phổ biến

Hầu hết các công ty đều có các chương trình hiệu chỉnh nội bộ hoặc thực hiện bên ngoài thông qua nhà cung cấp dịch vụ hiệu chuẩn bên thứ ba.

– Hiệu chuẩn nội bộ trong nhiều trường hợp sẽ được thực hiện hàng ngày hoặc bất cứ khi nào. Tất nhiên là thiết bị phải tuân theo tiêu chuẩn quốc gia hoặc quốc tế. Một quy trình sẽ được tạo lập thành văn bản để được sử dụng và giúp việc hiệu chuẩn thường xuyên này được duy trì.

– Ngoài ra, một cách thức phổ biến nữa là  sử dụng dịch vụ hiệu chuẩn thiết bị của bên thứ ba cung cấp. Họ là các đơn vị có chứng chỉ hiệu chuẩn từ một phòng thí nghiệm được công nhận hiệu chuẩn theo những khoảng thời gian xác định.

Quy trình hiệu chuẩn thiết bị đo lường thực hiện như thế nào?

Thực tế, quy trình này được thực hiện bằng cách đưa ra các phép so sánh: So sánh giữa giá trị được đọc trên thiết bị với giá trị đã được quy định sẵn trên thiết bị mẫu. Sau đó, quá trình hiệu chuẩn tiếp tục thực hiện việc chuyển các thiết bị làm chuẩn của nhà sản xuất đến các tổ chức/trung tâm hiệu chuẩn Quốc gia. Tại đây, những chuẩn mực quốc tế sẽ được đưa vào để đánh giá và hiệu chuẩn lại cho thiết bị đó.

Tuy nhiên, hiện nay đa số các nhà sản xuất đều có bộ dụng cụ đo đạt chuẩn quốc tế để thực hiện quy trình hiệu chuẩn cho sản phẩm mà họ sản xuất. Do đó, các dữ liệu hiệu chuẩn thông thường sẽ được nhà sản xuất cung cấp khi người dùng mua hàng.

Thông tin cơ bản trong hồ sơ của một quy trình hiệu chuẩn chuyên nghiệp gồm:

– Dữ liệu có được trước khi hiệu chuẩn

– Ngày tháng năm thực hiện hiệu chuẩn

– Dữ liệu hiệu chuẩn lần cuối cùng

– Họ tên hoặc chữ ký của kỹ thuật viên đã thực hiện quy trình hiệu chuẩn

– Ngày tháng năm thực hiện hiệu chuẩn cho lần tiếp theo.

Một số điều cần lưu ý khi hiệu chuẩn thiết bị là gì?

Sẽ có một vài yếu tố quyết định đến tần suất của việc hiệu chuẩn như:

– Chương trình hiệu chuẩn nội bộ hoặc bên ngoài

– Cách sử dụng công cụ

– Hành vi của thiết bị – kết quả thường xuyên không chịu đựng được

– Các yêu cầu về độ chính xác và độ chính xác

– Điều kiện môi trường

– Chương trình và chính sách hiệu chuẩn tổng thể

– Khoảng thời gian hiệu chuẩn khuyến nghị của nhà sản xuất dụng cụ

– Hiệu chuẩn không theo lịch trình do vô tình làm rơi hoặc xử lý sai dẫn đến kết quả không phù hợp.

>> Xem thêm

• Phân biệt kiểm định, hiệu chuẩn và hiệu chỉnh
• Thiết bị hiệu chuẩn nhiệt độ, máy đo nhiệt độ chính xác

Người dùng nhận được gì khi hiểu chuẩn thiết bị đo lường?

Điều quan trọng nhất đó chính là thiết bị của bạn sẽ được khôi phục tính chính xác của phép đo. Nhờ đó giảm thiểu được sự không chắc chắn hoặc lỗi mà thiết bị đang gặp phải. Hiệu chuẩn xong sẽ đảm bảo độ tin cậy và tính nhất quán của thiết bị, giữ cho các phép đo nằm trong giơi hạn về thông số kỹ thuật. Từ đó xây dựng được niềm tin, sự tin cậy của bạn đối với các phép đo trên thiết bị.

Trên đây là các thông tin về hoạt động hiệu chuẩn cho thiết bị đo lường nói chung. Hy vọng qua bài viết, bạn đã nắm được khái niệm chính xác hiệu chuẩn là gì và các vấn đề liên quan đến quy trình này. Nếu cần giải đáp thêm về quy trình hiệu chuẩn thiết bị. Hãy liên hệ với TKTech qua hotline bên dưới nhé!

Xem thêm: Máy hiệu chỉnh điện áp