Khí thải là gì? Các tiêu chuẩn khí thải phổ biến hiện nay
Nền kinh tế công nghiệp hóa bùng nổ mang lại nhiều giá trị nhưng cũng đồng thời làm cho môi trường không khí bị ảnh hưởng cực kỳ nghiêm trọng. Tiêu biểu là sự sản sinh các loại khí thải gây hại cho môi trường, sức khỏe của con người. Vậy khí thải là gì? Chúng phát sinh từ những nguồn nào, có những loại khí thải nào và các tiêu chuẩn khí thải phổ biến hiện nay là gì? Hãy cùng giải đáp tất cả những thắc mắc này thông qua bài viết dưới đây nhé!
Khái niệm khí thải là gì?
Khí thải (Gas Exhaust hay Emission) là những thành phần vật chất độc hại tồn tại ở dạng khí hoặc hơi nước, được xả ra từ hoạt động sản xuất công nghiệp và sinh hoạt hằng ngày của con người.
Ví dụ về khí thải: những khí được phát sinh bởi sự đốt chất nhiên liệu khí tự nhiên, xăng, dầu, diesel, than đá, hỗn hợp… Chúng theo động cơ được xả vào khí quyển thông qua ống khí thải, ống xả hoặc vòi phun và bị phân tán theo chiều gió.
Các loại khí thải phổ biến hiện nay
Hiện nay, lượng khí thải ra môi trường hàng năm trên thế giới ngày càng tăng cao với nhiều loại khác nhau như CO2, CFCs, NOX.
Khí thải CFCs là gì?
Loại khí thải này có tên khoa học là Chlorofluorocarbons, một hợp chất hữu cơ bao gồm các thành phần là carbon, clo, và flo.
Đặc tính của khí thải CFCs là có tính ăn mòn, được chia thành nhiều nhóm CFCs khác nhau như CFCl3, CFCl2, CFC 11. Đặc điểm chung của những loại khí này là có thể khiến cho tầng ozon bị suy yếu, gây hại cho môi trường tự nhiên.
Khí thải CO2 là gì? Các tiêu chuẩn khí thải phổ biến
CO2 chính là tên được viết tắt của khí cacbonic (hay còn gọi là carbon dioxide, anhidrit carbonic hay dioxide carbon). Ở dạng rắn, CO2 còn có tên gọi là băng khô, đây là một loại khí quen thuộc mà hầu như ai cũng biết.
Nguyên nhân phát thải khí CO2 ra môi trường là do những phản ứng đốt cháy. Nếu như ở mức cho phép, CO2 không hề gây ảnh hưởng đến môi trường sống, mọi hoạt động đều được diễn ra bình thường. Tuy nhiên, nếu như hàm lượng CO2 tăng cao sẽ là một trong các nguyên nhân chính gây nên hiện tượng hiệu ứng nhà kính, tác động xấu đến khí hậu trên toàn cầu.
Ngoài ra, khí CO2 cũng được một vài vi sinh vật tạo ra từ những hiện tượng lên men và sự hô hấp của tế bào. Thực vật hấp thụ khí carbon dioxide trong quá trình quang hợp và dùng oxy, cacbon để tạo thành những carbohydrate. Bên cạnh đó, thực vật cũng giải phóng một lượng oxi trở lại khí quyển, oxi này sẽ được những sinh vật dị dưỡng sử dụng trong quá trình hô hấp và cứ thế sẽ tạo nên một chu trình tuần hoàn.
Hiện nay, khí CO2 có mặt trong bầu khí quyển Trái Đất với nồng độ khá thấp, là một loại khí gây ra hiệu ứng nhà kính.
Khí thải NOX là gì?
NOX là một loại hợp chất oxit nitơ được cấu thành thông qua quá trình đốt khí Nitơ bao gồm NO2 và NO. Theo một vài nghiên cứu, khí thải NOX có chứa tính axit cực mạnh nên có thể tạo ra các cơn mưa axit cực kỳ nguy hiểm. Nếu hít phải lượng khí NOX với nồng độ rất thấp cũng tác động xấu đến phổi. Thậm chí, trong không khí chỉ cần chứa khoảng 1% NOX có thể gây chết người chỉ trong vài phút.
Các nguồn phát sinh khí thải chủ yếu hiện nay
Bên cạnh việc tìm hiểu khái niệm khí thải là gì thì bạn đọc cũng cần nắm bắt được nguyên nhân phát ra những loại khí thải là do đâu. Có khá nhiều nguồn phát sinh khí thải ra môi trường, bao gồm:
Khí thải công nghiệp
Theo Khoản 6 Điều 3 – Nghị định 38/2015 NĐ-CP, khí thải công nghiệp tại Việt Nam là chất thải tồn tại ở dạng hơi hoặc dạng khí, được phát sinh từ các ngành công nghiệp. Tức là khí thải từ những nhà máy, lò gạch, lò luyện kim, khai thác dầu khí, lò hơi đốt củi, sản xuất tủ lạnh… Bạn cần nắm được nguồn phát sinh để hiểu rõ về các tiêu chuẩn khí thải phổ biến dễ dàng.
Khí thải từ hoạt động nông nghiệp – Có các tiêu chuẩn khí thải phổ biến nào?
Trong hoạt động sản xuất nông nghiệp cũng phát sinh ra khí thải, ví dụ như việc đốt rừng để làm nương rẫy, đốt cỏ cây, rơm rạ sau mỗi một mùa thu hoạch hoặc phân thải từ những đàn gia súc gia cầm được thải trực tiếp ra bên ngoài môi trường xung quanh không qua xử lý nên sẽ chứa những khí độc hại như metan, lưu huỳnh, cacbon, nito…
Khí thải sinh hoạt
Đây là nguồn phát sinh khí thải từ các hoạt động hàng ngày của con người chúng ta. Ví dụ như khí thải lò đốt rác sinh hoạt, những hoạt động đun nấu bằng than tổ ong, rơm rạ, cây ngô, nhiên liệu hóa thạch, than củi. Loại khí được tạo ra trong quá trình thiêu đốt rác thải, đun nấu chủ yếu là khí CO2.
Khí thải từ phương tiện giao thông – Tìm hiểu nguồn phát sinh khí thải là gì?
Mặc dù lượng khí thải ra từ các phương tiện giao thông không nhiều như khí thải công nghiệp. Tuy nhiên nó cũng là một nguồn phát sinh khí thải chính, có ảnh hưởng cực kỳ lớn đến môi trường xung quanh chúng ta.
Chúng bao gồm khí thải xe ô tô, tàu thuyền, phương tiện hàng không, khí thải từ xe máy… Trong số đó, lượng khí thải từ ô tô xe máy là lớn nhất và sinh ra các khí CO, VOC, còn xe khách và xe tải lại thải ra nhiều khí NO2 và SO2.’
Khí thải từ các thiết bị làm lạnh
Là những chất khí được phái ra từ các thiết bị làm lạnh như tủ lạnh, tủ mát, điều hòa, tủ đông… có chứa những yếu tố gây ra hậu quả nghiêm trọng. Thậm chí những khí thải đó còn được nhận định là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng nóng lên trên toàn cầu. Ngoài ra, việc sản xuất ra những thiết bị làm lạnh sẽ phát sinh rất nhiều khí CFCs gây độc hại cho khí quyển.
Khí thải từ các lò nhiệt điện, nhà máy nhiệt điện
Với số lượng nhà máy nhiệt điện than hoạt động nhiều như hiện nay, mỗi năm sẽ tiêu thụ hàng chục triệu tấn than, thải ra hàng chục triệu tấn tro xỉ, thạch cao cho môi trường và các loại khí thải như bụi, NOX, CO, CO2, SO2.
Khí thải tự nhiên – Tìm hiểu nguồn phát sinh khí thải là gì?
Chúng được phát ra từ những hoạt động như cháy rừng, núi lửa phun trào, khí từ những mỏ khí tự nhiên thoát ra (thường thấy ở đáy hồ, đáy biển, đáy ao…).
Các tiêu chuẩn khí thải phổ biến nhất hiện nay
Ở phần trên bạn đã tìm hiểu được khí thải là gì và những loại khí thải phổ biến cũng như nguồn phát của chúng. Để quản lý và giám sát tốt, ngăn chặn cũng như hạn chế các hậu quả nghiêm trọng bởi khí thải gây ra thì thế giới đã ban hành các tiêu chuẩn khí thải. Bao gồm:
Tiêu chuẩn khí thải Euro
Tiêu chuẩn khí thải Euro còn có tên gọi là tiêu chuẩn khí thải Châu Âu, hiện nó đang được áp dụng phổ biến trên toàn thế giới. Các tiêu chuẩn khí thải phổ biến này nói về các định mức nồng độ của các loại khí phát ra trong quá trình xe hoạt động. Cụ thể gồm hydrocarbons (HC), particulate matter (PM), carbon monoxide (CO) và nitrogen oxide (NOX).
Các phiên bản của Tiêu chuẩn khí thải Euro
Cho đến thời điểm hiện tại, đã có khoảng 6 phiên bản tiêu chuẩn khí thải Euro được Liên Minh Châu Âu quy định để giảm tình trạng ô nhiễm môi trường đến từ khí cửa xe cộ. Bao gồm:
– Tiêu chuẩn Euro 1 được ban hành vào tháng 7/1992.
– Tiêu chuẩn khí thải Euro 2 được ban hành vào tháng 1/1996.
– Tiêu chuẩn khí thải Euro 3 được ban hành vào tháng 1/2000.
– Tiêu chuẩn khí thải Euro 4 được ban hành vào tháng 1/2005.
– Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 được ban hành vào tháng 9/2009.
– Tiêu chuẩn khí thải Euro 6 được ban hành vào tháng 9/2014.
Mỗi phiên bản đều có tiêu chuẩn về các định mức khí thải khác nhau.
Tiêu chuẩn khí thải ở Việt Nam – Tiêu chuẩn khí thải là gì?
Ở nước ta, các tiêu chuẩn khí thải phổ biếni được chia thành 2 nhóm khác nhau tương ứng với 2 văn bản pháp luận như sau:
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6438:2018
Đây là văn bản pháp luật quy định về các tiêu chuẩn khí thải ô tô tại Việt Nam, áp dụng cho cả mô tô, xe máy và những phương tiện dùng động cơ cháy bởi nén. Trong đó, quy định giới hạn cho phép tối đa của những thành phần gây ô nhiễm trong khí thải được phân loại thành 4 mức độ khác nhau. Những thành phần đó bao gồm: CO (% thể tích), HC (ppm thể tích), Lamda (λ), Độ khói (% HSU) (2).
Sự thay đổi về tiêu chuẩn khí thải ở Việt Nam theo quyết định số 16
Dựa trên quyết định số 16 của Thủ tướng, những tiêu chuẩn khí thải của ô tô tại Việt Nam hiện nay có một vài thay đổi như sau:
– Mức độ 1: Vẫn áp dụng được cho ô tô lắp đặt động cơ cháy bởi nén (sử dụng diesel và nhiên liệu tương tự) và động cơ cháy cưỡng bức (sử dụng khí hóa lỏng, xăng) được sản xuất trước năm 1999.
– Mức độ 2: Được áp dụng bắt đầu từ ngày 01/01/2021 đối với ô tô dùng động cơ cháy bởi nén và động cơ cháy cưỡng bức sản xuất từ năm 1999 đến năm 2008.
– Riêng đối với ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu: Được áp dụng tính bắt đầu từ ngày 15/05/2019 dành cho cả với động cơ cháy bởi nén và động cơ cháy cưỡng bức.
Tiêu chuẩn khí thải ngành công nghiệp QCVN 19: 2009/BTNMT
Đây là tiêu chuẩn QCVN khí thải công nghiệp mới nhất tại Việt Nam, được Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành dựa trên thông tư 25/2009/TT-BTNMT vào ngày 16/11/2009.
Tại tiêu chuẩn QCVN 19: 2009/BTNMT đã quy định rõ ràng về nồng độ C của bụi và những chất vô cơ; hệ số lưu lượng của nguồn thải; hệ số khu vực, vùng; những biện pháp xác định tiêu chuẩn khí thải lò hơi, sự phát thải nguồn tĩnh…
Sự ảnh hưởng nghiêm trọng của khí thải là gì?
Khi lượng khí thải phát ra mỗi ngày vượt quá mức an toàn được quy định sẽ đe dọa trực tiếp đến môi trường và cuộc sống của chúng ta. Bởi:
Khí thải khiến cho tầng ozon mỏng dần, bầu khí quyển Trái đất bị biến đổi làm gia tăng tia cực tím, gây ra các tác động sinh học tiêu cực.
Các khí nhà kính như CFCs, N2O, CO2, O3 và CH4, nếu không được kiểm soát, sẽ gây ra biến đổi khí hậu nghiêm trọng. Điều này dẫn đến nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa axit, hạn hán, sấm sét dữ dội, sạt lở đất và lũ lụt.
Khí thải ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống của các loài sinh vật, khiến nhiều động vật quý hiếm bị tuyệt chủng.
Ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về da, mắt, tim mạch, hô hấp và ung thư, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe con người. Ngoài ra, việc khắc phục hậu quả của ô nhiễm khí thải cũng gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến nền kinh tế và an sinh xã hội.
Tăng cường kiểm soát và quản lý khí thải là gì?
Sử dụng các hệ thống giám sát khí thải và kiểm soát để theo dõi và quản lý sự phát thải khí thải từ các nguồn ô nhiễm. Điều này có thể giúp giảm thiểu khí thải phát ra từ các nguồn ô nhiễm và giúp tối ưu hóa quá trình sản xuất.
Trên đây là những thông tin liên quan đến vấn đề khí thải là gì và các tiêu chuẩn khí thải phổ biến hiện nay. Hy vọng qua đó, bạn sẽ biết cách để góp phần giảm tải sự ảnh hưởng của nó đến môi trường sống của chúng ta. Nếu quan tâm về các thiết bị, máy đo khí thải chuyên dụng thì liên hệ TKTECH để được hỗ trợ.
Bài viết liên quan:
