Hàm lượng độ ẩm gỗ bao nhiêu là chấp nhận được?
Độ ẩm gỗ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và tuổi thọ của sản phẩm gỗ. Vậy, hàm lượng độ ẩm gỗ lý tưởng là bao nhiêu trong từng ứng dụng cụ thể của gỗ? Làm thế nào để đo và kiểm soát độ ẩm gỗ một cách chính xác? Bài viết này sẽ giải đáp những thắc mắc trên, giúp bạn có cái nhìn toàn diện nhất về vấn đề độ ẩm gỗ.
Độ ẩm gỗ là gì?
Độ ẩm của gỗ (hay WMC) là trọng lượng của nước được thể hiện dưới dạng phần trăm trọng lượng khô của gỗ. Chỉ số này đo hàm lượng độ ẩm gỗ để ngăn nước làm hỏng gỗ. Người ta thường đo độ ẩm của gỗ bằng cách lắp thiết bị đo độ ẩm vào khung sàn của kết cấu phụ trong nhà, để đánh giá mức độ ẩm và ngăn ngừa hư hỏng cho ngôi nhà của bạn.
Tìm hiểu về độ ẩm cân bằng của gỗ
Khi gỗ thích nghi với môi trường, nó đạt đến cái gọi là hàm lượng độ ẩm gỗ cân bằng hoặc EMC. Điều này xảy ra khi độ ẩm bên trong gỗ đạt đến sự cân bằng hoặc cân bằng với độ ẩm tương đối (RH) và nhiệt độ của môi trường xung quanh gỗ. Nó duy trì như vậy, miễn là RH và nhiệt độ không thay đổi.
Độ ẩm tương đối của không khí ảnh hưởng đến EMC với cách thức hoạt động như sau: Nếu độ ẩm tương đối của không khí là 40% và nhiệt độ là 68F, cuối cùng gỗ sẽ đạt được EMC chỉ dưới 8%. Sau đây là một số giá trị RH quan trọng và EMC tương ứng:
| Độ ẩm tương đối (RH) | Nhiệt độ | Độ ẩm cân bằng (EMC) |
| 30% | 68F | 6,2% |
| 40% | 68F | 7,7% |
| 50% | 68F | 9,3% |
Lưu ý:
- Độ ẩm MC: Là hàm lượng nước có trong gỗ hoặc vật liệu (Hàm lượng độ ẩm gỗ), được đo bằng tỷ lệ phần trăm trọng lượng nước so với trọng lượng khô của vật liệu.
- Độ ẩm EMC: Là độ ẩm cân bằng khi vật liệu không hút thêm hoặc mất nước, đạt trạng thái cân bằng với độ ẩm không khí xung quanh. Nó phụ thuộc vào độ ẩm tương đối (RH) và nhiệt độ môi trường.
- Độ ẩm RH: Là độ ẩm tương đối của không khí, đo bằng tỷ lệ phần trăm lượng hơi nước hiện tại so với lượng hơi nước tối đa mà không khí có thể chứa tại một nhiệt độ nhất định.
Tại sao hàm lượng độ ẩm gỗ lại quan trọng?
Độ ẩm của gỗ rất quan trọng vì gỗ sẽ co lại hoặc giãn nở tùy theo độ ẩm của nó. Nói cách khác, kích thước vật lý của nó thực sự sẽ thay đổi. Điều này có khả năng gây ra một loạt các vấn đề. Hãy tưởng tượng bạn dành hàng trăm giờ để đóng một chiếc tủ gỗ đẹp chỉ để thấy nó bắt đầu biến dạng sau đó. Những vấn đề này có thể dễ dàng tránh được nếu bạn biết độ ẩm của gỗ.
Vậy, gỗ co lại hoặc giãn nở bao nhiêu?
Mặc dù lượng co ngót hoặc giãn nở khác nhau tùy theo loài, gỗ thường sẽ co ngót hoặc giãn nở khoảng 1% theo thớ khi độ ẩm thay đổi 4%. Tuy nhiên, ngay cả khi độ ẩm thay đổi lớn, gỗ hầu như không co ngót hoặc giãn nở theo thớ gỗ.
Sự thay đổi của gỗ khi hàm lượng độ ẩm gỗ (WMC) thay đổi
Độ ẩm gỗ có ảnh hưởng lớn đến chất lượng và độ bền của các công trình sử dụng gỗ. Việc giám sát và duy trì độ ẩm ở phạm vi an toàn là cần thiết để bảo vệ kết cấu và tránh những thiệt hại lớn. Cụ thể:
| Hàm lượng độ ẩm gỗ | Ý nghĩa |
| 25 – 30%: Mức độ hư hại nghiêm trọng | Gỗ ở phạm vi này thường bị thiệt hại lớn và dễ dàng nhận thấy. Hiện tượng mục nát xảy ra ở các bộ phận kết cấu quan trọng như dầm sàn, bệ cửa sổ, sàn phụ. Đây là mức báo động đỏ, thường quá muộn để khắc phục mà không cần sửa chữa tốn kém, lên đến hàng nghìn đô la. |
| 20 – 24%: Vấn đề nghiêm trọng cần khắc phục ngay | Hàm lượng độ ẩm gỗ ở phạm vi này cho thấy gỗ có vấn đề nghiêm trọng với nguồn độ ẩm dư thừa. Cần khắc phục ngay lập tức nguồn ẩm và tiếp tục theo dõi sát sao cho đến khi độ ẩm giảm xuống phạm vi an toàn (12-16%). |
| 16 – 20%: Cảnh báo nguy cơ tăng độ ẩm | Đây là mức cảnh báo rằng hàm lượng độ ẩm gỗ đang tăng cao, có thể gây thiệt hại nếu không được xử lý. Cần kiểm tra nguồn độ ẩm dư thừa, đặc biệt ở không gian kín như khoảng thu hẹp dưới nhà, và đảm bảo hệ thống thông gió hoạt động hiệu quả. Khắc phục ngay nguồn ẩm nếu phát hiện để tránh thiệt hại nghiêm trọng hơn. |
| 12 – 16%: Phạm vi an toàn | Đây là hàm lượng độ ẩm gỗ lý tưởng cho kết cấu gỗ xẻ sấy khô, thường thấy ở các ngôi nhà có kết cấu tốt và không gian thông thoáng. Gỗ trong phạm vi này được xem là “khỏe mạnh” và an toàn cho sử dụng trong xây dựng. |
| <12%: Gỗ rất khô | Phạm vi này áp dụng cho gỗ đã qua xử lý như sấy khô trong lò, thường dùng để làm đồ nội thất. Gỗ ở trạng thái này có độ ẩm rất thấp và thường được xem là điều kiện lý tưởng cho sản phẩm gỗ tinh xảo. |
Hàm lượng độ ẩm gỗ bao nhiêu là chấp nhận được?
Mức độ ẩm chấp nhận được trong gỗ phụ thuộc vào hai yếu tố: Công dụng cuối cùng của gỗ và độ ẩm tương đối trung bình của môi trường nơi gỗ sẽ được sử dụng. Cụ thể:
– Đối với các đồ nội thất, tủ, đồ gỗ và các đồ gỗ khác sử dụng trong nhà thường yêu cầu hàm lượng độ ẩm gỗ từ 6 – 8%. Tuy nhiên, ở các vùng ven biển có độ ẩm cao hoặc các địa điểm khác gần các vùng nước lớn, phạm vi này có thể mở rộng lên đến 10%.
– Các loại nhạc cụ bằng gỗ, micro, gậy bowling và các vật dụng đặc biệt khác làm bằng gỗ thường yêu cầu độ ẩm gỗ ở mức 6 – 9%.
– Đối với sàn gỗ cứng, độ ẩm thường dao động từ 6 – 9%. Khi lắp đặt sàn gỗ cứng, hãy đảm bảo kiểm tra độ ẩm của cả gỗ cứng đã hoàn thiện và sàn gỗ phụ. Tùy thuộc vào chiều rộng của gỗ cứng đã hoàn thiện, độ ẩm của sàn gỗ cứng phải nằm trong khoảng 2 – 4% độ ẩm của sàn phụ.
– Độ ẩm của gỗ dùng để đóng khung, xây dựng ngoại thất và đồ nội thất ngoài trời thường dao động từ 9 – 14%. Độ ẩm trên 19% khiến cho công trình dễ bị nấm mốc và mục nát.
Làm thế nào để đo độ ẩm trong gỗ?
Có hai cách chính để đo hàm lượng độ ẩm gỗ là: thử nghiệm sấy khô và thử nghiệm bằng máy đo độ ẩm. Mặc dù thử nghiệm sấy khô nếu thực hiện đúng cách sẽ cho kết quả chính xác nhưng vẫn có một số nhược điểm: Mất nhiều thời gian, gỗ không sử dụng được nữa, cần có lò nướng hoặc lò nung đặc biệt.
Cách nhanh nhất để kiểm tra độ ẩm của gỗ là sử dụng máy đo độ ẩm. Có hai loại máy đo độ ẩm gỗ chính: loại có chốt và không có chốt. Máy đo độ ẩm không cần pin của Wagner nổi tiếng về độ chính xác và độ tin cậy. Chúng được sử dụng rộng rãi bởi mọi người bao gồm thợ lắp sàn chuyên nghiệp, thợ làm tủ, thanh tra kiểm soát chất lượng gỗ.
Dòng máy đo độ ẩm gỗ Orion 940 – Orion 910 của hãng này là sản phẩm được ưa chuộng nhất. Máy bảo hành 7 năm, bao gồm các tính năng như: khả năng hiệu chuẩn tại chỗ, khả năng đo độ ẩm từ bề mặt đến 0,25” hoặc 0,75”, khả năng lưu trữ tới 100 phép đo (và lưu trữ các giá trị tối thiểu, tối đa và trung bình), Bluetooth, ứng dụng và khả năng tính toán EMC.
Hy vọng qua đây, bạn đã nắm được tầm quan trọng của độ ẩm gỗ đối với chất lượng sản phẩm. Mỗi loại gỗ và ứng dụng khác nhau sẽ có yêu cầu về độ ẩm khác nhau. Việc đo và kiểm soát hàm lượng độ ẩm gỗ một cách chính xác là yếu tố quyết định đến thành công của quá trình sản xuất và sử dụng gỗ. Nếu cần mua máy đo độ ẩm gỗ, hãy liên hệ hotline TKTECH (028 668 357 66) để được mua hàng chính hãng với mức giá tốt nhất.
