Cách xác định đầu dây máy biến áp đơn giản và nhanh chóng

Máy biến áp thường được sử dụng trong việc đấu nối đường dây điện tại các nhà máy điện, trạm biến áp hoặc dùng trong các tòa nhà, thiết bị điện, xưởng sản xuất để chuyển đổi dòng điện. Tuy nhiên, để đảm bảo đấu nối thành công máy biến áp vào dòng điện và tránh làm hỏng thiết bị, trước tiên bạn cần biết cách xác định đầu dây máy biến áp. Chính vì thế, bài viết hôm nay sẽ hướng dẫn bạn cách để nhận biết đầu dây sơ cấp và đầu dây thứ cấp của biến áp chính xác nhất.

Máy biến áp là gì?

Máy biến áp hay còn gọi là máy biến thế, là một loại máy móc quan trọng được sử dụng rất phổ biến trong lĩnh vực điện lực. Khi truyền tải điện năng đến các nơi khác nhau thì cần phải thay đổi mức điện áp xoay chiều sao cho phù hợp. Bởi mỗi nơi sẽ có mức điện áp khác nhau. Khi đó, máy biến áp sẽ có nhiệm vụ làm thay đổi điện áp, nhằm đảm bảo quá trình truyền tải điện năng được diễn ra thuận lợi.

Hiện nay, trên thị trường có 2 loại máy biến áp là máy tăng áp và máy hạ áp. Dù chức năng khác nhau nhưng chúng lại có cấu tạo và bản chất giống nhau. Điểm khác nhau duy nhất nằm ở số vòng dây quấn và vật liệu cấu thành.

Cấu tạo của máy biến áp

Để nắm được cách xác định đầu dây máy biến áp đơn giản và nhanh chóng, bạn cần biết rõ về cấu tạo của thiết bị này. Máy biến áp thường được cấu tạo từ 2 thành phần chính là lõi thép và dây quấn. Hai bộ phận này có đặc điểm như sau:

– Dây quấn: Bao gồm 1 cuộn dây sơ cấp nhận điện áp đầu vào. Một hay nhiều cuộn dây thứ cấp đưa điện áp đã được thay đổi ra bên ngoài. Dây quấn thường được làm bằng đồng hoặc nhôm.

– Lõi thép hay lõi sắt: Cấu tạo có hình dáng khối hình chữ U đối với loại máy biến áp có 2 cuộn dây. Lõi thép được cấu thành từ các lá thép kỹ thuật điện ghép lại với nhau. Chúng được phủ lên một lớp silic có khả năng cách điện.

Tại sao cần xác định đầu dây máy biến áp?

Nếu bạn là một thợ điện mới vào nghề và chưa nắm rõ được đặc điểm của các đầu dây trên máy biến áp, nhất là những loại máy biến áp bị mất nhãn ghi chú về nguồn điện, dây điện. Vậy thì khi đó bạn cần xác định được các đầu dây thứ cấp, sơ cấp của máy biến áp để đảm bảo việc đấu dây được đúng nguồn. 

Bởi khi đấu dây đúng nguồn mới có thể giúp chuyển đổi dòng điện đúng theo nguyên lý. Từ đó đảm bảo các thiết bị điện hoạt động được ổn định. Bên cạnh đó, khi máy biến áp được đấu nối đúng dây còn giúp nó hoạt động tốt, tránh được trình trạng hỏng hóc hay chết máy.

Ngược lại, nếu bạn đấu nối sai nguồn điện sẽ dẫn đến hiện tượng các máy máy móc, thiết bị điện bị chập, cháy và gây hỏng hóc. Chính vì thế, việc nắm được cách xác định đầu dây máy biến áp thực sự cần thiết để thực hiện đấu nối thành công và đúng cách.

Hướng dẫn cách xác định đầu dây máy biến áp đơn giản

Có nhiều cách giúp bạn có thể xác định được đầu dây của máy biến áp một cách đơn giản và chính xác. Mỗi phương pháp đều có đặc điểm, ưu điểm và hạn chế khác nhau. Cụ thể:


Xác định đầu dây biến áp dựa theo kinh nghiệm

Hầu hết mỗi máy biến áp đều được cấu tạo gồm hai đầu cuộn dây sơ cấp và thứ cấp. Máy biến áp hạ thế thường sử dụng đầu dây sơ cấp và đầu dây thứ cấp. Theo nguyên lý, đầu dây sơ cấp sẽ có điện trở cao hơn so với đầu dây thứ cấp. Khi đó, bạn có thể xác định thông qua một số những kinh nghiệm dưới đây:

Đối với biến áp có đầy đủ nhãn, trên nhãn của máy biến áp sẽ có ký hiệu đầu dây sơ cấp và dây thứ cấp. Đầu dây sơ cấp sẽ là đầu có mức điện áp cao hơn. Trong khi đó, đầu dây thứ cấp là đầu dây có mức điện áp 12V. Ví dụ: Một biến áp có nhãn ký hiệu gồm hai dòng là 0 220V 380V và 12V. Khi đó, đầu dây sơ cấu chính là đầu dây 380V, đầu dây thứ cấp là đầu dây 12V. Khi đó, bạn có thể dễ dàng đấu nối dòng điện đúng cách, đảm bảo các thiết bị điện hoạt động ổn định.

Cách xác định đầu dây máy biến áp bị mất nhãn

Đối với các loại biến áp bị mất nhãn thì việc nhận biết đâu là dây sơ cấp, đâu là dây thứ cấp sẽ phức tạp hơn. Tuy nhiên, bạn có thể áp dụng các phương pháp sau đây để giúp xác định đầu dây đơn giản và nhanh chóng:

Xác định bằng cách quan sát máy biến áp

Đối với các loại máy biến áp bị mất nhãn, nhưng hai đầu cuộn dây hở, không bị bao kín, cuốn kín. Bạn có thể quan sát hai cuộn dây của biến áp để xác định được đầu dây sơ cấp, thứ cấp.  Theo kinh nghiệm của các thợ điện lành nghề, biến áp để đáp ứng yêu cầu về chất lượng. 

– Phần đầu sơ cấp thường sẽ có dây nhỏ và được cuốn nhiều vòng hơn. 

– Đầu dây thứ cấp thường có kích thước to hơn và được cuốn ít vòng dây hơn.  

Tuy nhiên, đây chỉ là cách xác định đầu dây máy biến áp từ kinh nghiệm làm việc nên sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối. Do vậy, bạn sẽ cần phải xác định đầu dây của máy biến áp bằng thiết bị đo điện như đồng hồ vạn năng.

Hướng dẫn cách xác định đầu dây máy biến áp bằng đồng hồ vạn năng

Phương pháp sử dụng đồng hồ vạn năng là cách xác định đầu dây máy biến áp có độ chính xác cao nhất. Bạn sẽ thực hiện bằng cách đo điện trở giữa hai đầu cuộn dây để xác định được hai đầu dây sơ cấp, thứ cấp. Phương pháp này cần sử dụng đồng hồ vạn năng kim và đồng hồ vạn năng điện tử.

Nếu sử dụng đồng hồ vạn năng hiển thị kim

Bạn có thể thực hiện theo các bước dưới để tiến hành đo và xác định các đầu dây của biến áp:

Bước 1: Bạn chuyển về thang đo điện trở (Ω), ở mức thang đo x10.

Bước 2: Sau đó, bạn thực hiện đo điện trở máy biến áp với các đầu dây biến áp. Ví dụ:

– Đo đầu dây điện trở đầu tiên bằng là 10Ω x10 = 100Ω. 

– Đo đầu dây điện trở thứ hai là 20Ω x 10 = 220Ω.

Theo nguyên lý, điện trở lớn hơn 220Ω cần phải quấn nhiều vòng dây hơn sẽ là đầu dây sơ cấp. Ngược lại, đầu dây thứ cấp có điện trở 100Ω sẽ là đầu cuộn dây thứ cấp và có ít vòng dây quấn hơn. Như vậy, bạn đã xác định được đầu dây sơ cấp và thứ cấp của máy biến áp.

Cách xác định đầu dây máy biến áp bằng đồng hồ vạn năng điện tử hiện số

Đối với các đồng hồ vạn năng điện tử hiện số, bạn có thể thực hiện theo các bước dưới đây để xác định đầu dây: 

Bước 1: Bạn chọn mức thang đo điện trở (Ω) là 200 Ω. 

Bước 2: Tiến hành đo điện trở ở các dây của hai đầu máy biến áp.

Bước 3: Sau đó ghi các kết quả đo điện trở của từng dây.

Ví dụ: Dây có điện trở 220V tức là đầu dây sơ cấp, hoặc dây có điện trở 387V tức là dây sơ cấp nằm ở đầu sơ cấp của máy biến áp. Ở đầu dây còn lại của máy biến áp chính là đầu thứ cấp. Khi đo điện trở, bạn sẽ đo được mức điện trở 12V. 

Như vậy, với các phương pháp trên bạn có thể nắm được cách xác định đầu dây máy biến áp và thực hiện nhanh chóng. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm cách xác định tổ nối dây máy biến áp bằng cách xác định tổ nối dây máy biến áp thông qua sơ đồ đấu nối. Nếu cần mua đồng hồ vạn năng để tiến hành công việc trên, hãy liên hệ ngay TKTECH để được tư vấn và báo giá tốt nhất nhé!