Nguyên Nhân Hàng Đầu Gây Ra Sự Cố Động Cơ Một pha và cách xử lý

Hầu hết các sự cố động cơ một pha đều liên quan đến công tắc ly tâm, công tắc nhiệt hoặc tụ điện. Nếu sự cố nằm ở các bộ phận này, động cơ cần được bảo dưỡng và sửa chữa. Tuy nhiên, nếu động cơ đã hơn 10 năm tuổi và có công suất dưới 1 HP thì nó cần được thay thế. Còn nếu động cơ có công suất dưới 1/8 HP thì gần như luôn luôn được thay thế. Hãy cùng TKTECH tìm hiểu cách chẩn đoán và khắc phục những sự cố này thật hiệu quả qua nội dung bài viết dưới đây!

Cách xử lý sự cố động cơ một pha loại phân pha

Động cơ phân pha có hai cuộn dây: cuộn dây khởi động và cuộn dây chạy. Cuộn dây khởi động sẽ tự động bị loại bỏ khỏi mạch bởi công tắc ly tâm khi động cơ tăng tốc. Một số động cơ phân pha còn có công tắc nhiệt, tự động tắt động cơ khi quá nóng.

Công tắc nhiệt có thể là loại đặt lại thủ công hoặc tự động. Cần thận trọng với bất kỳ động cơ nào có công tắc nhiệt tự động, vì động cơ có thể tự khởi động lại bất cứ lúc nào. Để xử lý sự cố động cơ phân pha, bạn hãy thực hiện quy trình sau:

Tắt nguồn điện động cơ

Kiểm tra sự cố động cơ một pha quan sát bằng mắt thường. Nếu động cơ bị cháy, trục có thể bị kẹt hoặc có dấu hiệu hư hỏng, bạn cần thay thế động cơ ngay lúc này.

Kiểm tra động cơ

Tiến hành kiểm tra xem thử động cơ có công tắc nhiệt hay không. Nếu có và là loại có thể đặt lại thủ công, bạn hãy đặt lại công tắc nhiệt và bật động cơ lên.

-> Nếu động cơ không khởi động, hãy sử dụng đồng hồ vạn năng Fluke 87V để kiểm tra điện áp tại các đầu nối của động cơ. Giá trị điện áp phải nằm trong phạm vi ±10% so với điện áp định mức của động cơ.

• Nếu điện áp không đúng, cần kiểm tra và xử lý mạch điện cấp cho động cơ.
• Nếu điện áp đúng, hãy tắt nguồn để kiểm tra động cơ.

Tắt công tắc an toàn hoặc bộ khởi động kết hợp

Thực hiện quy trình khóa và gắn thẻ theo quy định của công ty để đảm bảo an toàn.

Kiểm tra sự cố động cơ một pha với nguồn đã tắt

Tiến hành kết nối đồng hồ vạn năng Fluke 87V với các đầu nối của động cơ để kiểm tra điện trở của cuộn dây khởi động và cuộn dây chạy. Vì hai cuộn dây mắc song song, tổng điện trở đo được sẽ nhỏ hơn điện trở của từng cuộn dây riêng lẻ.

• Nếu đồng hồ hiển thị 0 Ω, có hiện tượng đoản mạch.
• Nếu đồng hồ hiển thị ∞ Ω, có hiện tượng hở mạch.
• Trong cả hai trường hợp, động cơ cần được thay thế vì động cơ có kích thước nhỏ, việc sửa chữa không hiệu quả về chi phí.

Kiểm tra công tắc ly tâm bằng mắt thường

Kiểm tra bộ phận công tắc ly tâm bằng quan sát để phát hiện dấu hiệu cháy hoặc lò xo bị hỏng. Nếu có dấu hiệu hư hỏng rõ ràng, hãy sửa chữa hoặc thay thế công tắc. Nếu không có dấu hiệu hư hỏng, hãy kiểm tra công tắc bằng đồng hồ đo điện trở.

Thực hiện thao tác mở công tắc ly tâm bằng tay (có thể cần tháo nắp ở đầu công tắc). Nếu động cơ hoạt động bình thường, điện trở sẽ giảm khi mở công tắc. Nếu điện trở không thay đổi, cần tiếp tục kiểm tra để xác định sự cố.

Xử lý sự cố động cơ một pha có tụ điện

Động cơ có tụ điện là một loại động cơ phân pha, nhưng có thêm một hoặc hai tụ điện. Tụ điện giúp động cơ tăng mô-men khởi động và/hoặc mô-men hoạt động. Việc xử lý sự cố động cơ có tụ điện tương tự như xử lý sự cố động cơ phân pha. Thiết bị bổ sung duy nhất cần xem xét là tụ điện.

Tìm hiểu về tụ điện của động cơ một pha

Tụ điện có tuổi thọ giới hạn và thường là nguyên nhân gây ra sự cố ở động cơ có tụ điện. Tụ điện có thể bị đoản mạch, hở mạch hoặc suy giảm chất lượng đến mức cần phải thay thế. Sự suy giảm này cũng có thể làm thay đổi giá trị điện dung của tụ điện, gây ra các vấn đề bổ sung. 

Khi tụ điện bị đoản mạch, cuộn dây trong động cơ có thể bị cháy. Khi tụ điện bị suy giảm hoặc hở mạch, động cơ sẽ có mô-men khởi động kém. Mô-men khởi động yếu có thể khiến động cơ không khởi động được, thường dẫn đến tình trạng quá tải bị ngắt.

Tất cả các tụ điện đều được chế tạo với hai bề mặt dẫn điện, được ngăn cách bởi một lớp vật liệu điện môi. Vật liệu điện môi là một môi trường duy trì điện trường mà không cần cung cấp năng lượng bên ngoài. Nó được sử dụng để cách điện các bề mặt dẫn điện của tụ điện. Tụ điện có thể là loại dầu hoặc loại điện phân.

• Tụ điện dầu được chứa đầy dầu và niêm phong trong một vỏ kim loại. Dầu đóng vai trò là vật liệu điện môi.
• Tụ điện điện phân phổ biến hơn tụ điện dầu. Loại này được tạo thành từ hai lá nhôm mỏng quấn lại, ngăn cách bởi các lớp giấy tẩm dung dịch điện phân. Điện phân là môi trường dẫn điện, trong đó dòng điện chạy qua bằng sự di chuyển của ion. Lá nhôm và điện phân được bọc trong vỏ nhôm hoặc bìa cứng. Tụ điện có lỗ thông hơi để ngăn ngừa nguy cơ nổ khi tụ bị đoản mạch hoặc quá nhiệt.

Tụ điện xoay chiều (AC) được sử dụng trong động cơ có tụ điện. Các tụ điện được thiết kế để kết nối với nguồn AC không có cực tính.

Quy trình xử lý sự cố động cơ một pha có tụ điện

Bước 1: Tắt công tắc an toàn hoặc bộ khởi động kết hợp. Thực hiện quy trình khóa và gắn thẻ theo quy định của công ty.

Bước 2: Dùng đồng hồ vạn năng Fluke 87V kiểm tra điện áp tại đầu nối động cơ để đảm bảo nguồn điện đã được tắt.

Bước 3: Xác định vị trí tụ điện, thường nằm bên ngoài khung động cơ. Tháo nắp bảo vệ của tụ điện. Lưu ý: Một tụ điện tốt vẫn có thể giữ điện tích ngay cả khi nguồn điện đã bị ngắt.

Bước 4: Kiểm tra bằng mắt thường để phát hiện rò rỉ, vết nứt hoặc phồng rộp trên tụ điện. Nếu có dấu hiệu này, hãy thay thế tụ điện.

Bước 5: Tháo tụ điện ra khỏi mạch và xả điện. Để xả điện an toàn, đặt một điện trở 20.000 ohm, 2 W vào hai đầu tụ điện trong 5 giây.

Bước 6: Sau khi xả điện, kết nối đồng hồ đo Fluke 87V với hai cực của tụ điện. Đồng hồ sẽ cho biết trạng thái tổng quát của tụ điện: tốt, đoản mạch hoặc hở mạch. Đặt Fluke 87V ở chế độ đo điện dung. Giá trị đo được phải nằm trong phạm vi ±20% so với giá trị ghi trên nhãn của tụ điện.

Biện pháp phòng ngừa sự cố động cơ một pha

Để đảm bảo động cơ một pha hoạt động ổn định, hiệu quả và kéo dài tuổi thọ, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa sự cố động cơ một pha là vô cùng quan trọng:

Lựa chọn động cơ phù hợp

Chọn động cơ có công suất phù hợp với tải trọng thực tế. Việc sử dụng động cơ quá nhỏ sẽ dẫn đến quá tải, gây nóng và hỏng hóc. Chọn động cơ từ các nhà sản xuất uy tín, đảm bảo chất lượng và độ bền. Xem xét các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ ẩm, và bụi bẩn để chọn động cơ có cấp bảo vệ phù hợp.

Đảm bảo nguồn điện ổn định

Sử dụng ổn áp để duy trì điện áp ổn định, tránh tình trạng quá áp hoặc sụt áp. Kiểm tra và đảm bảo hệ thống dây điện được lắp đặt đúng cách, tránh tình trạng mất pha hoặc chập chờn. Sử dụng thiết bị bảo vệ như cầu dao tự động, rơ le bảo vệ để ngắt điện khi có sự cố.

Bảo trì, bảo dưỡng định kỳ

Vệ sinh động cơ thường xuyên để loại bỏ bụi bẩn, đảm bảo thông gió tốt. Kiểm tra và bôi trơn vòng bi định kỳ để giảm ma sát và nhiệt độ. Kiểm tra và siết chặt các ốc vít, đảm bảo các bộ phận được gắn kết chắc chắn. Kiểm tra và thay thế các bộ phận hao mòn như tụ điện, chổi than (nếu có) theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

Kiểm tra và thay thế bộ phận hư hỏng kịp thời

Thường xuyên kiểm tra tình trạng của động cơ, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như tiếng ồn lạ, rung động hoặc nhiệt độ cao để nắm rõ sự cố động cơ một pha. Thay thế ngay các bộ phận hư hỏng để tránh tình trạng lan rộng và gây ra sự cố nghiêm trọng hơn. Sử dụng phụ tùng chính hãng hoặc tương đương để đảm bảo chất lượng và độ bền.

Trên đây là hướng dẫn chi tiết về cách xử lý sự cố động cơ một pha hiệu quả bằng đồng hồ vạn năng chuyên dụng. Liên hệ ngay TKTECH để được tư vấn và mua hàng chính hãng với mức giá ưu đãi nhất.